Τα Μεστά είναι το πιο καλοδιατηρημένο «Μαστιχοχώρι» της Χίου. Ένα μεσαιωνικό χωριό, από τα ωραιότερα καστροχώρια του νησιού. Ο Αγάς των Μεστών είναι ένα έθιμο που αναβιώνεται κάθε Καθαρά Δευτέρα στη πλατεία του χωριού. Η ιστορία του ξεκινάει πολύ πίσω στους αιώνες, από το καιρό της Τουρκοκρατίας και υπολογίζεται περί το 1830 με 1840. Το έθιμο του Αγά πραγματοποιείται και σε άλλα Μαστιχοχώρια όπως οι Ολύμποι, το Λιθί και η Ελάτα.
Ποίος ήταν ο Αγάς;
Ο Αγας Σακίζ Εμίνης ήταν ένας Τούρκος πασάς που διοικούσε τα Μαστιχοχώρια την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Είχε τον απόλυτο έλεγχο του μονοπωλίου της μαστίχας επιβάλλοντας σκληρές ποινές σε όσους χωρικούς παρανομούσαν κατά την παραγωγή της. Βέβαια, δίκαζε και καταδίκαζε σύμφωνα με το δικό του συμφέρον επιβάλλοντας αβάστακτες ποινές στους κατοίκους των χωριών.
Κάθε φθινόπωρο ο Αγάς μαζί με το επιτελείο του γυρνούσε όλα τα Μαστιχοχώρια και έπαιρνε την μισή παραγωγή μαστίχας για τον Σουλτάνο και την υπόλοιπη για εκείνον ώστε να την πουλήσει αργότερα ακριβότερα και να έχει περισσότερα κέρδη. (ΠΗΓΗ)
Το έθιμο του Αγά!
Αφού πέρασε η Τουρκοκρατία η αγανάκτηση των χωρικών γι’αυτή την αδικία που βίωναν τόσα χρόνια από τον Σουλτάνο, τους οδήγησε στο να αρχίσουν να σατιρίζουν τα παθήματα τους. Έτσι, το έθιμο του Αγά είναι μια σατιρική απεικόνιση της δίκης που έκαναν οι Τούρκοι στους χωρικούς των Μαστιχοχωρίων.
Ο Αγάς των Μεστών.
Ένας από τους κατοίκους του χωριού ντύνεται Τούρκος Αγάς και συνοδευόμενος από το επιτελείο του (τον Βεζίρη, τον γραμματέα και τους ζαπτιέδες), προσπαθεί να μπει στο χωριό από την παλιά κεντρική σιδερένια πύλη. Οι φρουροί αντιστέκονται σθεναρά, αλλά τελικά καταφέρνει να μπει και κατευθύνεται προς την κεντρική πλατεία. Εκεί παίρνει την θέση του στην εξέδρα και ξεκινάει την δίκη με σάτιρα, πειράγματα και χιούμορ. Οι ποινές για τις παρανομίες που έχει διαπράξει κάθε παρευρισκόμενος εξαγοράζονται με ένα αντίτιμο που καταθέτει στο ταμείο του Πολιτιστικού συλλόγου του χωριού. Η δίκη συνοδεύεται με σαρακοστιανό φαγητό, γλέντι, άφθονη τοπική σούμα παραγωγής των κατοίκων, μουσική και χορευτικά δρώμενα.
Το επιτελείο του Αγά και ο Αγάς το Μεστών ξεκινούν από το σχολείο και κατευθύνονται προς την πλατεία. Εκεί πριν πάρουν την θέση τους στην εξέδρα το χορευτικό τμήμα του χωριού, φορώντας παραδοσιακές στολές, ξεκινάει το γλέντι με τον “δετό”, που είναι ο παραδοσιακός χορός του χωριού και χορεύεται με σταυρωμένα-δεμένα χέρια. Αφού τελειώσουν τα χορευτικά δρώμενα, ο Αγάς παίρνει την θέση του και ξεκινάει το καθήκον του.
@PanDora